Salman Rushdi: Ένας ωραίος άνθρωπος

Ακολουθεί κομμάτι απο άρθρο της Βίκης Τσιώρου στην Ελευθεροτυπία (02/01/07) οπου αναδημοσιεύει αποσπάσματα απο ένα εκτεταμένο κείμενο του συγγραφέα Salman Rushdi στο περιοδικό Nouvelle Observateur. Εδώ θα γράψω 2-3 κομμάτια του κειμένου που μου έκαναν εντύπωση.

"Δεν πιστεύω στο Θεό, και μεταξύ λογικής και πιστης, σίγουρα θα επέλεγα τη λογική. Ωστόσο, η λογική θέτει κάποια προβλήματα, ακόμη και στους οπαδούς του αρθολογισμού: πιστοί ή άθεοι, δεν μπορούμε να αρκεστούμε σε μια θεώρηση του ανθρώπου ως λογικού πλάσματος. Είμαστε και ονειροπόλοι, κάτι που μας οδηγεί σε μιαν άλλη διάσταση. Πως λοιπόν να αφομοιώσουμε την ιδέα πως υπάρχει κάτι άλλο απο την πραγματικότητα της σάρκας και του αίματος, πως υπάρχει κάτι άλλο απο το οτι δύο και δύο κάνουν τέσσερα χωρίς να καταφύγουμε στη δεισιδαιμονία ή στη θρησκεία? Αυτό είναι το άλυτο πρόβλημα που τίθεται στη λογοτεχνία."


"Στη λογοτεχνία, και ιδιαίτερα στη μυθοπλασία, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να εξηγείς υπερβολικά. Η μυθοπλασία τείνει τότε προς το διδακτισμό. Είναι το χειρότερο έγκλημα για τη λογοτεχνία. Γιατί δεν αφήνει καθόλου χώρο στον αναγνώστη."


"Το παράδοξο της γραφής είναι οτι φαίνεται να αποτελεί μια προσωπική πράξη, έναν προσωπικό κόσμο, όπου μπορούμε να βυθιστούμε εκεί για πολλά συνεχόμενα χρόνια. Αλλα αυτό δεν είναι παρα μόνο μια ψευδαίσθηση.Απο τη στιγμή που δημοσιεύεται ένα βιβλίο, διαπιστώνουμε πως δεν υπάρχει τίποτε το προσωπικό, πως αποτελεί μέρος του κόσμου, αν και για να το γράψεις χρειάστηκε να απομονωθείς σε ένα φαναστικό μέρος, που ανήκει μόνο σ'εσένα. Γι'αυτό απεχθάνομαι τη στιγμή της δημοσίευσης. Αισθάνομια πάντα μια δυσαρέσκεια και θέλω να εξαφανιστώ. Θέλω πολύ να με διαβάζουν, αλλα να μη με βλέπουν.
[...]
Δυστυχώς τα βιβλία δεν επηρεάζουν τον κόσμο. Δεν έχουν καμμία ισχύ και ποτέ δεν είχαν. Αντίθετα, έχω συχνά την εντύπωση πως τα πρόσωπα των βιβλίων μου ξεφεύγουν απο τον έλεγχό μου. Όμως η δύναμη του μυθιστορήματος είναι πως τα πρόσωπα υπάρχουν στο μυαλό του αναγνώστη. Αντίθετα με τα πρόσωπα μιας κινηματογραφικής ταινίας ή ενός θεατρικού έργου, που είναι προικισμένα με άμεση παρουσία. Το μυθιστόρημα εγκαθιστά μια "οικειότητα ανάμεσα σε δύο γνωστούς", μια βαθεία σχέση ανάμεσα στον συγγραφέα και τον αναγνώστη, που δεν γνωρίζονται."


"Όποιος έχει αγαπήσει κάποιο βιβλίο γνωρίζει πως αυτό το βιβλίο επεμβαίνει στη θεώρησή του για τον κόσμο και την τροποποιεί για πάντα. Γι'αυτόν ακριβ΄΄ως το λόγο δεν μπορούμε να αγαπήσουμε παρά μόνον λίγα βιβλία, καμμιά δεκαριά, ίσως... Τα βιβλία που αγαπάμε μας πλάθουν. Και η μυθοπλασία έχει τη δύναμη να ζωντανεύει. Διαφορετικά δεν αξίζει τίποτε. Χρειάζομαι περίπου έναν χρόνο για να προετοιμάσω ένα μυθιστόρημα, πριν αρχίσω να το γράφω. Αυτή η μακρά περίοδος κυοφορίας μου επιτρέπει να καταλάβω τη μορφή που θα πάρει. Όσο δεν επιλύω αυτό το πρόβλημα, δεν ξέρω απο που ν'αρχίσω. Άλλοι συγγραφείς ξεκινούν με ένα πρόσωπο και αφήνουν τη μορφή να επιβληθεί μόνη της. Αλλα απο τη στιγμή που θα σιγουρευτώ για τη δομή του, απολαμβάνω μια μεγάλη ελευθερία σ'αυτό το πλαίσιο που έχει επιβληθεί, σ'αυτήν την προσδιορισμένη μορφή. Έχω την ελευθερία να αλλάξω τους κανόνες του παιγνιδιού.Όταν αρχίζω να γνωρίζω τα πρόσωπα του έργου μου, χρειάζομαι περισσότερο να τα ακούω παρά να γράφω. Λέμε πως τα πρόσωπα κινούνται για να δουν που θέλουν να πάνε. Είναι μια εσωτερική ακοή πολύ έντονη, που καταλήγει σε απρόσμενα αποτελέσματα. Όμως αργότερα ο συγγραφέας πρέπει να πάρει μια απόσταση, να ασκήσει κριτική, για να κρίνει αν αυτή η αναπάντεχη εξέλιξη υπηρετεί ή όχι το μυθιστόρημα: είναι λάθος δρόμος, αδιέξοδο ή ο καλύτερος τρόπος να φτάσεις στο στόχο σου? Ο μυθιστοριογράφος μπορεί λοιπόν να εναλλάσει δύο καταστάσεις: αφ'ενός να αφήνεται στην έμπνευσή του και αφ'εταίρου να ξαναδιαβάζει το έργο του, παίρνοντας απόσταση απο αυτό."

Τα σχόλια δικά σας...